IV. VATROGASNE JEDINICE
Član 30.
Radi učestvovanja u sprovodjenju preventivnih mera zaštite od požara, za gašenje
požara i spasavanje ljudi i imovine ugroženih požarom osnivaju se vatrogasne jedinice. Ove
jedinice učestvuju u sprečavanju i suzbijanju drugih elementarnih nesreća i spasavanju ljudi i
imovine ugroženih ovim nesrećama.
Vatrogasne jedinice mogu biti profesionalne i dobrovoljne.
Profesionalne jedinice su teritorijalne vatrogasne jedinice i vatrogasne jedinice
organizacija udruženog rada.
Dobrovoljne vatrogasne jedinice su jedinice koje osnivaju dobrovoljna vatrogasna
društva.
Član 31.
Naseljeno mesto koje ima preko 10.000 stanovnika mora imati vatrogasnu jedinicu
sposobnu za gašenje požara.
Član 32.
Dve ili više organizacija udruženog rada ili drugih organizacija koje su po odredbama
ovog Zakona obavezne da osnuju vatrogasne jedinice mogu sporazumno osnovati jednu
zajedničku vatrogasnu jedinicu.
Član 33.
Teritorijalne vatrogasne jedinice osniva skupština opštine za celu teritoriju opštine ili
njen deo.
Dve ili više opština mogu da obrazuju zajedničku teritorijalnu vatrogasnu jedinicu.
Kad su opštine u okviru jedne medjuopštinske regionalne zajednice obrazovale
zajedničku teritorijalnu vatrogasnu jedinicu, u opštini u kojoj se ne nalazi sedište te jedinice,
obavezno postoje delovi te jedinice sposobni za gašenje požara.
Republički sekretar donosi bliže propise o organizaciji teritorijalnih vatrogasnih
jedinica, minimalnom broju vatrogasaca, minimumu tehničke opreme, njihovom ustrojstvu i
disciplini i načinu vršenja službe u ovim jedinicama.
15
Član 34.
U opštinskom organu obrazuje se teritorijalna vatrogasna jedinica kao njegova
unutrašnja organizaciona jedinica.
Veličina i broj radnika teritorijalne vatrogasne jedinice utvrdjuje se u zavisnosti od
procene stanja i stepena ugroženosti od požara predvidjenih planom zaštite od požara u opštini,
broja i veličine vatrogasnih jedinica u organizacijama udruženog rada i dobrovoljnim
vatrogasnim društvima, kao i veličine, tahničke opremljenosti i kadrovske osposobljenosti
teritorijalnih vatrogasnih jedinica u drugim opštinama iste medjuopštinske regionalne
zajednice sa kojim je u skladu sa zakonom obrazovan jedan zajednički opštinski organ uprave
nadležan za unutrašnje poslove.
Bliže kriterijume za odredjivanje veličine i brojnog sastava teritorijalne vatrogasne
jedinice propisuje republički sekretar.
Član 35.
Odredbe "Zakona o unutrašnjim poslovima" koje se odnose na radnike na odredjenim
dužnostima primenjuju se i na radnike teritorijalnih vatrogasnih jedinica.
Radnicima teritorijalnih vatrogasnih jedinica koji rade na operativnim dužnostima staž
osiguranja računa se u uvećanom trajanju koji ne može biti manji od 15 meseci za 12 meseci
efektivno provedenih na tim dužnostima.
Zadatke i poslove na operativnim dužnostima u teritorijalnim vatrogasnim jedinicama,
na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, stepen uvećanja staža osiguranja,
kao i obim odgovarajućeg sniženja starosne granice, utvrdjuje Republička samoupravna
interesna zajednica penzijskog i invalidskog osiguranja radnika – Beograd, na predlog
Republičkog sekretarijata.
Član 36.
Vatrogasne jedinice su dužne da medjusobno saradjuju i jedna drugoj pružaju pomoć.
Član 37.
Pored opštih uslova za zasnivanje radnog odnosa, posebne psihofizičke i zdravstvene
sposobnosti za rad na poslovima zaštite od požara, položenog stručnog ispita, lica za rad na
ovim poslovima treba da ispunjavaju i sledeće uslove:
1). radnik koji rukovodi vatrogasnom jedinicom i službom zaštite od požara
mora da ima najmanje višu školsku spremu, odnosno VI stepen stručne
spreme, a radnik na organizovanju i sprovodjenju preventivnih mera zaštite
od požara iz člana 7. stav 1. ovog Zakona najmanje višu školsku spremu
odnosno VI stepen školske spreme – tehničke struke, kao i da ima
odgovarajuće radno iskustvo na poslovima zaštite od požara;
16
2). referent za zaštitu od požara i radnik zadužen za organizovanje i
sprovodjenje preventivnih mera zaštite od požara mora da ima najmanje
srednju školsku spremu, odnosno odgovarajući IV ili III stepen stručne
spreme – tehničke struke i odgovarajuće radno iskustvo na poslovima
zaštite od požara;
3). radnici vatrogasnih jedinica, radnici službi zaštite od požara, kao i drugi
radnici koji rade na poslovima zaštite od požara, moraju da imaju najmanje
srednju školsku spremu, odnosno odgovarajući IV ili III stepen stručne
spreme.
Radnici iz stava 1. tačka 3. ovog člana koji se prvi put primaju ili rasporedjuju na rad na
poslove zaštite od požara ne smeju biti stariji od 35 godina.
Pored uslova iz stavova 1. i 2. ovog člana, radnici teritorijalnih vatrogasnih jedinica
moraju da ispunjavaju i posebne uslove za zasnivanje radnog odnosa propisane "Zakonom o
unutrašnjim poslovima".
Član 38.
Lice koje prvi put zasniva radni odnos, kao i lice koje je u drugoj organizaciji i organu
provelo na radu do godinu dana, prima se na rad na poslove zaštite od požara u svojstvu
pripravnika.
Pripravnički staž za pripravnika sa srednjom školskom spremom, odnosno
odgovarajućim IV ili III stepenom stručne spreme, traje devet meseci od čega šest meseci na
praktič nom radu, a tri meseca na organizovanoj stručnoj nastavi iz oblasti zaštite od požara.
Pripravnički staž za pripravnika sa višom (VI stepenom stručne spreme), odnosno
visokom školskom spremom (VII1 stepenom stručne spreme), traje godinu dana, od čega devet
meseci na praktičnom radu, a tri meseca na organizovanoj stručnoj nastavi iz oblasti zaštite od
požara.
Po završenom pripravničkom stažu pripravnik je dužan da položi stručni ispit najkasnije
u roku od šest meseci po isteku pripravničkog staža.
Lice primljeno na rad na poslove zaštite od požara, sa radnim iskustvom dužim od jedne
godine, koje nema položen stručni ispit za rad na ovim poslovima, polaže stručni ispit po
programu za pripravnika, kada provede tri meseca na organizovanoj stručnoj nastavi iz oblasti
zaštite od požara, a najkasnije u roku od godinu dana od dana stupanja na rad.
Pripravnik, odnosno lice primljeno na rad na poslove zaštite od požara, koje je u
dobrovoljnoj vatrogasnoj jedinici najmanje pet godina dobrovoljno učestvovalo u operativnim
zadacima zaštite od požara, odnosno ako ima odgovarajuću školsku spremu odnosno
odgovarajući stepen stručne spreme za vršenje poslova zaštite od požara, može da polaže
stručni ispit i bez pohadjanja stručne nastave iz oblasti zaštite od požara.
Pripravniku, odnosno radniku iz stava 5. ovog člana, koji u propisanom roku ne položi
stručni ispit, prestaje radni odnos.
17
Organizovanu stručnu nastavu iz stavova 2, 3. i 5. ovog člana, mogu izvoditi
organizacije udruženog rada i druge organizacije koje, pored opštih uslova za izvodjenje
nastave, moraju imati:
1). sredstva, opremu i učila za stručno osposobljavanje radnika na poslovima
zaštite od požara, i
2). odgovarajući stručni kadar za teoretsku i praktičnu nastavu.
Bliže uslove iz stava 8. ovog člana, propisuje republički sekretar.
Stručna nastava iz stavova 2, 3. i 5. ovog člana za radnike teritorijalnih vatrogasnih
jedinica vrši se na kursevima koje organizuje Republički sekretarijat.
Član 39.
Stručni ispiti propisani ovim Zakonom polažu se po utvrdjenom programu.
Program stručnog ispita, uslove i način polaganja, visinu troškova ispita, kao i iznos
naknada za rad u ispitnoj komisiji, propisuje republički skretar.
Stručni ispiti iz stava 1. ovog člana polažu se pred ispitnom komisijom koju obrazuje
funkcioner koji rukovodi opštinskim organom.
Troškove prvog polaganja stručnog ispita snose organizacije i organi u kojima
kandidati rade.
Radnici teritorijalnih vatrogasnih jedinica stručni ispit iz stava 1. ovog člana polažu
pred ispitnom komisijom koju obrazuje republički sekretar. Troškove polaganja stručnih ispita
snosi Republički sekretarijat.
Troškove ponovnog polaganja stručnog ispita ili popravnog ispita snosi kandidat.
Član 40.
Radnici teritorijalnih vatrogasnih jedinica dužni su da nose propisanu uniformu za
vršenje poslova i zadataka, a prilikom gašenja požara i spasavanja ljudi i imovine ugrožene
požarom i propisanu zaštitnu opremu.
Bliže propise o uniformi, funkcionalnim oznakama i zaštitnoj opremi radnika
teritorijalnih vatrogasnih jedinica, kao i izgledu uniforme vatrogasnih jedinica organizacija
udruženog rada donosi republički sekretar.
Član 41.
Vatrogasne jedinice organizacija udruženog rada i drugih organizacija, kao i vatrogasne
jedinice dobrovoljnih vatrogasnih društava iz člana 45. stav 1. ovog Zakona dužne su da vode
propisanu evidenciju i da izveštavaju opštinski organ o izvršavanju zadataka iz svog delokruga
i da opštinskom organu dostavljaju podatke na njihov zahtev.
Bliži propis o evidencijama i načinu izveštavanja opštinskog organa od strane
vatrogasnih jedinica donosi republički sekretar.
18
V. DRUŠTVENE ORGANIZACIJE ZA OBLAST
ZAŠTITE OD POŽARA
Član 42.
Radi organizovanog dobrovoljnog učestvovanja radnih ljudi i gradjana u preventivnom
delovanju u oblasti zaštite od požara, propagiranju i popularisanju vatrogastva, kao i radi
učestvovanja u gašenju požara i spasavanju ljudi i imovine ugroženih požarom i elementarnim
nepogodama i vršenja drugih aktivnosti i zadataka u vezi sa zaštitom od požara, u skladu sa
zakonom i planom zaštite od požara, radni ljudi i gradjani mogu osnivati dobrovoljna
vatrogasna društva i njihove saveze, kao i društvene organizacije za oblast zaštite od požara.
Dobrovoljna vatrogasna društva i savezi, u ostvarivanju aktivnosti iz stava 1. ovog
člana, pokreću, organizuju i sprovode akcije za razvijanje i popularizaciju svih oblika zaštite
od požara; staraju se o stručnom osposobljavanju i tehničkom opremanju dobrovoljnih
vatrogasnih jedinica; brinu se o unapredjivanju samoupravnog organizovanja dobrovoljnog
vatrogastva; razvijaju samozaštitu i tehničku kulturu u oblasti zaštite od požara; organizuju
propagandnu delatnost (izdavanje stručnih publikacija, javne vežbe, takmičenja, smotre,
izložbe, savetovanja i slično); organizuju i vrše stručno osposobljavanje i usavršavanje radnika
na poslovima zaštite od požara.
Član 43.
U ostvarivanju funkcije preventivnog delovanja u oblasti zaštite od požara, na predlog
opštinskog organa, skupština opštine u skladu sa svojim pravima i dužnostima može, u
zavisnosti od organizovanosti zaštite od požara na svojoj teritoriji, odlukom poveriti
dobrovoljnim vatrogasnim društvima i njihovim savezima da ostvaruju uvid, predlažu mere i
preduzimaju druge propisane radnje u cilju unapredjenja stanja zaštite od požara, i to:
1). stambenim objektima;
2). manjim ugostiteljskim objektima;
3). domaćinstvima poljoprivrednih proizvodjača, a naročito za vreme žetve i
vršidbe;
4). prodavnicama, pijacama, tržnicama i sličnim objektima;
5). objektima pojedinaca koji ličnim radom sredstvima u svojini gradjana vrše
odredjene privredne, ugostiteljske i slične delatnosti i
6). parkovima, šumama i sličnim površinama.
O nadjenom stanju i merama koje treba preduzeti na otklanjanju uzroka koji mogu
dovesti do izbijanja i širenja požara, dobrovoljna vatrogasna društva i njihovi savezi
obaveštavaju vlasnika objekta, odnosno organe odgovorne za sprovodjenje mera zaštite od
požara u organizacijama udruženog rada i drugim organizacijama.
19
Ako vlasnik, odnosno organi iz stava 2. ovog člana ne izvrše predložene mere za
otklanjanje uzroka koji neposredno mogu dovesti do izbijanja požara, dobrovoljna vatrogasna
društva i njihovi savezi, o tome, obaveštavaju opštinski organ kome je povereno vršenje
nadzora u tim objektima.
Nadzor nad vršenjem poverenih poslova iz stava 1. ovog člana vrši opštinski organ.
Član 44.
Dobrovoljno vatrogasno društvo, odnosno savez mora imati u svom sastavu
dobrovoljnu vatrogasnu jedinicu stručno i tehnički osposobljenu za gašenje požara, ako je na
to planom zaštite od požara obavezano.
Pod vatrogasnom jedinicom stručno i tehnički osposobljenom za gašenje požara
podrazumeva se ona vatrogasna jedinica koja ima minimalan broj ljudi, tehničke opreme i
sredstava, koji su na osnovu zakona propisani za teritorijalnu vatrogasnu jedinicu
organizovanu kao vatrogasna grupa.
Dobrovoljno vatrogasno društvo i savez mogu u dobrovoljnu vatrogasnu jedinicu
primati na rad profesionalne vatrogasce.
Lice koje nije navršilo 16 godina života i obučeno za gašenje požara, ne može u sastavu
dobrovoljne vatrogasne jedinice da učestvuje u gašenju požara.
Član 45.
Dobrovoljna vatrogasna društva i savezi u okviru pionirskih i omladinskih sekcija za
protivpožarnu zaštitu organizuju i sprovode aktivnosti na vaspitanju i stručnom
osposobljavanju podmlatka u dobrovoljnom vatrogastvu, razvijajući kod mladih ljudi
socijalističku samoupravnu odgovornost, svesnu disciplinu i socijalistički moral u cilju
pripreme za lično, samoinicijativno, svesno, dobrovoljno i aktivno učešće u ostvarivanju
zadataka i ciljeva društvene samozaštite, posebno u oblasti zaštite od požara.
Član 46.
Društveno-političke zajednice, organizacije i organi pomažu dobrovoljna vatrogasna
društva u sprovodjenju aktivnosti za koje su osnovana.
Ako se planom zaštite od požara predvidjaju obaveze dobrovoljnih vatrogasnih
društava u sprečavanju i gašenju požara i otklanjanju posledica elementarnih i drugih nesreća,
u tom slučaju društveno-političke zajednice, organizacije i organi dužni su da obezbede i
odgovarajuće uslove, sredstva i tehničku opremu za ta društva.
20